برخورد صحیح با خودارضایی کودکان

امروزه متاسفانه کودکان بسیار خردسال نیز حتی در سنین پیش دبستانی و نوجوانی دچار اعمال ناپسند خودارضایی می شوند. حتی گاهی اوقات ممکن است ناگهان وارد اتاق پسر یا دختر نوجوان خود شوید و متوجه انجام خودارضایی در آن ها شده و از این عمل احساس خشم شدید کنید. به عنوان والدین یک کودک، اگر فرزندان خود را در حین استمناء ببینید، چه عکس العملی را نشان می دهید؟ برخورد صحیح با خودارضایی کودکان و چگونگی رفتار با آن ها موضوعی است که متاسفانه اغلب والدین از آن بی خبرند.

در واقع والدین باید بدانند که قدم اول از بیان چیزهایی که سبب شرمساری فرزندشان می شود خودداری کرده و در حین صحبت کردن با فرزرند خود باید آرام بوده و با ملایمت برخورد کنند.

در صورت خودارضایی کودکان چه باید کرد؟

خودارضایی کودک برای هر والدینی چالشی دشوار تلقی شده و غالبا بسیاری از والدین را از این رفتار کودک خود احساس نگرانی دارند چرا که نحوه برخورد صحیح با خودارضایی کودکانشان را نمی دانند. اگر بخواهیم با دید مثبت به خودارضایی کودک نگاه کنیم، می‌توان گفت خبر خوب این بوده که این نوع رفتارها نشان‌دهنده نبود مشکل در فرزند دلبند شما است. در این رابطه دکتر مایکل که به عنوان مشاور و درمانگر مسائل جنسی است در این رابطه عقیده دارد که خودارضایی رفتار هنجاری در افراد می باشد چرا که خداوند این نوع از بخش های بدن را به گونه ای آفریده که هنگام لمس, احساس خوبی در افراد ایجاد شود. در واقع این محقق و پزشک سرشناس معتقد است که این آزمایش و اکتشاف غریزی بدن ممکن است بخشی طبیعی از روند رشد و تکامل فرد باشد و والدین می توانند به فرزندان خود کمک کنند تا محدودیت ها و مرزهای سالم این نوع لمس را تشخیص دهند.

خودارضایی در کودکان خردسال 3 تا 4 سال

کودکان خردسال معمولاً درک درستی از نحوه رفتار صحیح خود ندارند و ممکن است بینی یا حتی ران خود را گهگاهی لمس کنند. در این سن، کودکان هیچ گونه احساسی نسبت به کاری که انجام می دهند نداشته و به ندرت مفهوم رابطه جنسی را متوجه می شوند. در واقع، کودکان از یک حس فیزیکی جدید که برای آن ها تازگی دارد، لذت می برند.

در چنین شرایطی بهتر است که والدین خونسردی خود را حفظ کرده و با کودکان خود گفتگوی آرام و منطقی را آغاز کنند. به کودکان خود بیاموزید، همانطور که دست زدن به بینی کاری زشت و ناپسندیده است، دست زدن به قسمت‌های خصوصی بدن نیز کاری بد تلقی شده و نباید آن را انجام داد. دکتر مایک در این موقع ها به والدین پیشنهاد می کند که با نشستن یا در آغوش گرفتن کودکان در حالی که موهایشان را نوازش می کنند، محبت بیشتری به کودکان نشان دهند.

خودارضایی کودکان در سنین 5 تا 8 سال(پیش دبستانی و دبستانی)

وقتی بچه ها وارد مدرسه می شوند، در 99% مواقع از فرهنگ و رفتار کودکان دیگر در مدرسه تاثیر می گیرند و هر عملی که انجام می دهند، در هم سن و سالان فرد نیز وجود دارد. بنابراین شروع مکالمه و نحوه برخورد صحیح در مورد خودارضایی کودکان 5 تا 8 ساله بسیار آسان تر از سنین پائین تر خواهد بود چرا که کودکان راحت تر و آزادتر بوده و بهتر با هم صحبت می کنند. غالبا کودکان در سن مدرسه از خودارضایی به عنوان وسیله ای برای آرامش خود در مواقع برخورد با چالش استفاده می کنند، به خصوص زمان هایی که احساس تنهایی یا طرد شدن توسط همکلاسی و یا خانواده خود کنند.

در نحوه برخورد صحیح با خودارضایی کودکان, والدین نباید از مطرح کردن موضوع خودارضایی با فرزندان خود ترسی داشته باشند چرا که اگر از صحبت کردن در مورد خودارضایی فرزندمان اجتناب کنیم، اجازه می‌دهیم که کودک دلبند ما احساس گناه بیشتر کرده و به این موضوع عادت کند. صحبت در مورد خودارضایی کودکان باید با لحن طبیعی باشد و به فرزند خود در رابطه با عوارض این موضوع و مشکلات این عادت مخرب صحبت کنید. نداشتن گفتگوی صمیمانه با بچه‌ها باعث سردرگمی آن‌ها می‌شود، چرا که آن ها زمینه‌ای برای احساسات نداشته و نمی‌دانند چه چیزی خوب است و چه چیزی خوب نیست. اگر فرزند شما در این مورد توسط دوستان بداخلاقشان و نابابش اطلاعات نادرست دریافت کنند، سبب ایجاد جلوه خوب از خودارضایی در ذهنش شده و شدیدا به آن عادت پیدا می کند. هر چقدر هم که سخت باشد، والدین باید سعی کنند با فرزندان خود صحبت های دوستانه و صمیمانه داشته باشند تا کودک در برخورد با هر چالش و مسئله ای در زندگی، احساس راحتی با شما کرده و آن مسئله را با شما در میان بگذارد.

بیشتر بخوانید: اثرات خودارضایی بر مغز

خودارضایی نوجوانان در سنین 8 تا 12 سال

وقتی فرزندان شما به سن 8 الی 12 سالگی می رسد، احتمالاً از وجود خودارضایی و احساس لذت ناشی از آن آگاهی بیشتری داشته و شناخت نسبتا کامل تری نسبت به سنین گذشته خود دارد. در واقع بعید است که کودکی به سن 9 یا 15 سالگی برسد، بدون اینکه چیزی در مورد خودارضایی نداند و یا نشنیده باشد. بنابراین وظیفه خطیر والدین این است که با فرزندان خود در این مورد صحبت کنند و زمینه را برای آنچه در مدرسه یا رسانه می بینند یا می شنوند آماده نمایند. پدرها با پسرها و مادرها با دخترها باید در رابطه با خودارضایی صحبت کنند و در رابطه با مباحث اصلی این عادت و عوارض های خودارضایی مطالبی را برای فرزند خود بازگو نماید. قدرت بیان شما در رابطه با این موضوع بسیار مهم است و اگر مادر و پدر از صحبت کردن در مورد خودارضایی احساس ناراحتی کنند، کودک ممکن است آن را اشتباه متوجه شده و این موضوع را به عنوان گناه یا شرم تعبیر کند.

بنابراین، اگر می خواهید فرزندان دلبندتان تحت تأثیر فرهنگ غلط یا دوستان نادرست قرار نگیرند، پیشقدم شوید و با ارائه اطلاعات صحیح به آن ها کمکشان کنید که راه درست را پیدا کنند. شک نکنید اگر فرزندانتان بداند که شما محل امن برای آن ها هستید و اطلاعات صحیح را از طریق شما دریافت کنند، بسیاری از اعمال نادرست را انجام نمی دهند.

علت خودارضایی در کودکان

علت خودارضایی یا استمناء در کودکان به خاطر عادت ناخودگاهی است که غالبا به دلیل کنجکاوی او برای شناخت قسمت های مختلف بدن به وجود می آید. این رفتار بسته به شرایط مختلف می تواند مضر باشد اما پس از مدتی و با گذشت زمان برطرف خواهد شد. از سه سالگی که کودک در مرحله شناخت اعضای بدن خود قرار می گیرد، ابتلا به عادت خودارضایی در 60 درصد کودکان بروز می کند اما این رفتار آن ها صرفا به دلیل کنجاوی بوده و با هیچ گونه احساس جنسی همراه نیست. زیگموند فروید روانشناس معروف در رابطه با تفاوت خودارضایی کودکان با بزرگسالان این گونه بیان می کند:

خودارضایی در کودکان نسبت به بزرگسالان تفاوت های زیادی دارد. کودکان معمولاً در حین کاوش و جستجو در اندام تناسلی خود، خودارضایی را کشف می کنند که غالبا این کار باعث ایجاد احساس خوب در آن ها می شود. اما خودارضایی در بزرگسالان متفاوت از این موضوع بوده و فرد به دلیل اعتیاد به آن و کسب لذت جنسی در دام آن باقی می ماند.

در واقع یک کودک سه تا پنج ساله اغلب برای عبور از مرحله اضطراب و ترس روزمره زندگی خود، اقدام به خودارضایی کرده یا گاها آلت تناسلی خود را می مالد. اما زمانی که این کار تبدیل به یک عادت یا وسواس در فرد شود، همه چیز تغییر می کند. اگر این رفتار تا شش ماه در کودک ادامه پیدا کند، حتی با تکنیک های تخصصی نیز نمی توانید کودک خود را از دام این موضوع نجات بدید. به همین دلیل برای رهایی از دام این عادت باید از روانشناس کودک یا مشاوره ترک خودارضایی کمک بگیرید. در ادامه شما عزیزان را با علت های اصلی خودارضایی کودکان بیشتر آشنا می کنیم که عبارتند از:

• مشکلات روده ای

گاها کودک ممکن است به دلیل وجود مشکل روده ای، آلت تناسلی خود را مالش دهد که با خاراندن این ناحیه، کودک آلت تناسلی را تحریک و ممکن است آغازی برای خودارضایی او باشد.

• عفونت ادراری

همچنین عفونت در ناحیه مجرای ادرار کودک می تواند باعث التهاب و خارش در این نواحی شده و کودک با خاراندن آن لذت خودارضایی را احساس کند.

• قلقلک دادن

برخی اطرافیان و حتی اقوام برای ایجاد سرگرمی با کودکان، شکم و کشاله ران او را قلقلک می دهند که تماس زیاد دست افراد با شکم، ران ها و ناحیه تناسلی می تواند کودک را تحریک کرده و از این حس لذت ببرد.

• روی شکم خوابیدن

دمر خوابیدن در کودکان امری طبیعی بوده و قابل پیشگیری نیست اما اگر کودک بیش از حد این کار را انجام دهد و آلت تناسلی خود را به اجسام بمالد، باید به کودک خود در انجام خودارضایی شک کنید.

• شستشوی نامناسب

در صورتی که والدین دستگاه تناسلی کودک را به طور فزاینده ای یا بیش از حد در حمام یا توالت بشویند، ممکن است کودک تجربه حس  لذت بخش جنسی را در خود کسب کند که در نهایت منجر به عادت به این کار و خودارضایی در او می شود.

• صحنه های ناپسند

کودکی که والدین خود را در حال رابطه جنسی بیند، یا کودکی که تجربه دیدن فیلم یا عکس مستهجن را داشته باشد، یا کودکی که مورد آزار جنسی قرار گرفته است، بیشتر از سایر کودکان هم سن و سال خود در گیر و در معرض ابتلا به خودارضایی قرار می گیرد.

• عدم توجه

اگر کودک به دلیل عدم توجه کافی والدین و اطرافیانش دچار کمبود عاطفی شود، در درون خود به دنبال محبت گشته و با خودارضایی در تنهایی خود احساس راحتی می کند.

• نداشتن همنوع و دوست

کودکی که احساس ناامیدی و طرد شدن داشته و هیچ گونه دوستی را برای خود ندارد, بیشتر از کودکان دیگر در معرض ابتلا به خودارضایی قرار دارد. چرا که او برای غلبه بر رنج تنهایی به دنبال راهی است که با تنهایی خود را جبران کند و آسان ترین روش را در استمناء می بیند.

• اضطراب کودک

کودکی که دارای اضطراب های مختلفی همانند جدایی پدر و مادر، اضطراب اجتماعی، ترس از مدرسه و انواع دیگر ترس ها است، ممکن است برای کسب آرامش به سمت خودارضایی کشیده شود.

نحوه درمان خودارضایی کودک

در ادامه شما عزیزان را با نحوه درمان و برخورد صحیح با خودارضایی کودکان و همچنین روش های مناسب در مواجه با این مسئله مطالبی را بیان می کنیم که والدین باید به آن عمل کنند. این موارد عبارتند از:

1. کودکان نباید با فریاد زدن والدیدن از کارهای نادرست خود آگاه شوند.
2. برای درک بهتر مشکل، اولین کاری که باید انجام دهید این است که از یک روانشناس کودک یا مشاوره برای ترک خودارضایی راهنمایی بگیرید.
3. اگر کودک را در چنین حالتی یعنی خودارضایی دیدید، باید او و حالش را تغییر دهید، نه اینکه با عصبانیت سبب احساس اضطراب در او شوید.
4. در این شرایط مچ دست کودک را نگیرید که سبب وارد شدن شوک به او شود چون کار را برای درمان مشکل سازتر می کند. با این کار شما، کودک به اشتباه خود پی نبرده و معمولا در خفا اقدام به تکرار عادت و خودارضایی می کند.
5. کودکان از پنج سالگی دوران بلوغ جنسی را آغاز کرده و وارد مرحله جدیدی از زندگی و خودشناسی می شوند. بنابراین توجه به این نکات و درگیر نکردن کودک با داد و فریاد و تنبیه از روی گناه، می تواند روند درمان را برای کودک آسان تر کند.
6. کودکان هر رفتار نادرستی که توجه والدین را به خود جلب کند را به عنوان یک تاکتیک و روش از آن استفاده می کند و در مواقعی که نیاز به جلب توجه داشته باشد، آن را به کار می گیرد. بنابراین کودک را فقط با رفتارهای مثبت و عادات مناسب در طول روز که توجه او را از خودارضایی دور می کند، درگیر کنید.

کلام آخر

با توجه به اینکه امروزه خودارضایی فرزندان یکی از دغدغه های خانواده بوده، به همین خاطر بسیاری از والدین به دنبال بهترین راه حل اساسی برای ترک خودارضایی و برخورد صحیح با خودارضایی کودکان هستند. برای درمان و ترک خودارضایی کودکان ابتدا والدین باید به مسائل مختلفی مانند سن کودک، مدت زمان اعتیاد به خودارضایی، علل این مشکل و… توجه کنند. سپس با توجه به این موارد بهترین درمان را برای فرزند خود انتخاب نمایند.

سوالات متداول
آیا خودارضایی می تواند برای کودکان مشکل ایجاد کند؟
بستگی دارد. در واقع به دلیل احتمال بروز اضطراب در هنگام خودارضایی کودکان که به صورت ناخودآگاه انجام می شود، بهتر است با روانشناس کودک به بررسی این موضوع بپردازید.

آیا خودارضایی در کودکان و نوجوانان قابل درمان است؟
بله، معمولاً خودارضایی را می توان با تکنیک های رفتاری درمان کرد.

عوارض خودارضایی کودکان در بزرگسالی چیست؟
به دلیل ابتلا به عادت مخرب خودارضایی، آسیب های جسمی، روانی، روحی و… زیادی را می توان برای فرد تصور کرد.

خودارضایی در بزرگسالان چگونه درمان می شود؟
غالبا خودارضایی بزرگسالان به دلیل خودآگاه انجام دادن آن، باید از تکنیک های شناختی و همچنین دارودرمانی برای کنترل فرد استفاده کرد.